Youth Revolution,

Our Climate Solution

Teken de petitie hier

Petitie

Signez la pétition ici

Wie tegenwoordig van het devies is dat onze gemeenschappelijke leefomgeving vrijelijk verwoest kan worden en dat enkel het hier en nu van tel is, kan fluitend door het leven gaan, omdat het systeem hem op zijn wenken bedient. Wie daarentegen in zijn consumptiepatroon van vandaag rekening houdt met de bevolking van morgen, moet zich hier daadwerkelijk voor inspannen en extra geld neertellen. Is dat de boodschap die wij als samenleving willen uitdragen?

Om een belastingsysteem op te bouwen dat van enige voeling met de realiteit blijk geeft, is het invoegen van een extra component – namelijk de planeet en bij uitbreiding dus de toekomst van de jeugd – onontbeerlijk. Blijft die component achterwege, dan zal elke individuele poging om een duurzame levensstijl te hanteren zo niet gefnuikt, dan toch ontmoedigd worden, omdat duurzaam in het huidige bestel nog steeds synoniem staat voor duur.

Waarom delen we alle producten niet in in op duurzaamheidsgraad gebaseerde categorieën? We zouden een algemene duurzaamheidsindex kunnen uitdenken: een universeel label dat voor elk product aangeeft in hoeverre dat product de planeet belast en de toekomst van de jeugd aantast. Bij het ontwikkelen van de formule voor die duurzaamheidsindex wordt rekening gehouden met variabelen als CO₂-uitstoot, effect op de biodiversiteit, uitputting van de reserves, etc.

Eenmaal deze formule ontwikkeld is, moeten de producenten enkel de desbetreffende variabelen voor hun producten laten meten, zodat de duurzaamheidsindex van elk specifiek product in een vingerknip berekend kan worden door de juiste waarden van die variabelen in de formule in te vullen. Vervolgens voorzien we deze duurzaamheidsindex van een kleurencode die aangeeft in welke mate dat product of die dienst al dan niet duurzaam is, zodat de consument zijn koopgedrag hierop kan afstemmen.

Voorlopig ziet de situatie er dus als volgt uit: iedere consument weet dankzij een eenvoudige kleurencode hoe duurzaam de producten zijn die hij in de winkel koopt, hoe groen de elektriciteit is waarmee hij zijn huis verlicht, hoe vervuilend de brandstof waarmee hij zijn tank vult.

Maar hoe krijgen we alle consumenten zo ver om massaal gebruik te gaan maken van de kennis die wij hen op deze manier ter beschikking stellen? Hoe kan een dergelijk systeem de transitie naar een duurzame toekomst in een stroomversnelling gooien? Hoe maakt de situatie die wij zonet geschetst hebben van onze economie een circulaire economie?

Om dat alles te verwezenlijken, stellen wij voor die duurzaamheidsindex te implementeren in de loonbelasting. De formule waarop we hiervoor beroep doen, moet op zo’n manier worden samengesteld dat, als iedere Belg met zijn eigen financiële middelen een gelijkaardige inspanning zou leveren om duurzaam te consumeren, er aan niemands belastingbrief ook maar een komma verandert. Wiskundig gezien zouden we dus eerder voor een licht exponentiële, dan voor een eerstegraadsfunctie moeten opteren.

De redenering waar deze denkwijze op stoelt, is in feite dezelfde als die waar ons huidige belastingsysteem op gefundeerd is: wie meer geld verdient, moet meer geld in de gemeenschappelijke pot steken, wie minder verdient minder. Die status quo willen wij behouden, maar om dat mogelijk te maken zal de duurzaamheidsindex voor de armere burgers iets verkleind moeten worden en voor het rijkere deel van de bevolking een beetje uitvergroot. Dit om de simpele reden dat mensen met meer geld ook meer kunnen investeren in bijvoorbeeld het opwekken van groene energie door zonnepanelen te installeren, of hun emissies kunnen drukken door het aanschaffen van een elektrische wagen, terwijl mensen met minder geld dikwijls aangewezen zijn op vervuilende verwarmingssystemen en verouderde wagens.

Opdat we de duurzaamheidsindex van ieder burger kunnen integreren in de algemene loonbelasting, is onder andere een ecokaart, vergelijkbaar met de gewone bankkaart, een haalbare optie. Wanneer consumenten in de supermarkt bijvoorbeeld hun boodschappen afrekenen, zouden zij hun gepersonaliseerde ecokaart even in de kaartlezer aan de kassa kunnen steken en hun persoonlijke code intoetsen[1], zodat de duurzaamheidsindex gecombineerd met de prijs van ieder product geregistreerd kan worden. Hierdoor weet de staat hoeveel procent van ieders uitgaven in welke mate duurzaam waren, een essentiële voorwaarde om van het door ons voorgestelde belastingsysteem een succes te maken. Dit betekent echter niet dat de privacy van de burgers geschonden wordt: de aangeschafte artikelen zelf zouden immers buiten beschouwing blijven. Bovendien kan de gemiddelde duurzaamheidsindex per euro op uw kasticket vermeld worden en zou het mogelijk zijn uw gemiddelde van heel dat jaar op te volgen via uw bank, computer of smartphone. Dankzij de voortdurende beschikbaarheid van deze gegevens zou bewust consumeren geen moeizame opgave meer zijn, maar een vanzelfsprekende evidentie.

Om een eenvoudig voorbeeld te geven: stel dat het levensonderhoud van twee burgers exact even veel invloed uitoefent op de gezondheid van de planeet, maar de ene verdient een pak meer geld dan de andere. De burger die er het hoogste loon op nahoudt, zal dienovereenkomstig ook een hogere op basis van vervuiling gequoteerde loonbelasting in zijn brievenbus krijgen, omdat hij enerzijds meer verdient en net als in ons huidige belastingsysteem dus een grotere bijdrage moet leveren aan het spijzen van de staatskas, maar ook het feit dat deze burger over meer financiële middelen beschikt om bijvoorbeeld zijn uitstoot te verminderen door in een warmtepomp te investeren, zou in rekening worden gebracht. Zo creëren we – anders dan door accijnzen in te voeren – een gelijk speelveld voor iedereen. Want als iedere burger met zijn eigen financiële middelen een gelijkaardige inspanning levert om in zijn levensonderhoud te voorzien op een ecologisch verantwoorde manier, zal er aan niemands belastingbrief ook maar een komma veranderen.

Of neem nu dat twee burgers exact hetzelfde loon opstrijken. De ene kiest in zijn consumptiepatroon steevast voor de meest duurzame opties. De andere winkelt maar wat in het wilde weg en gunt de kleurencode van ieder product zelden een blik waardig. Daardoor ontwikkelt hij een ecologische voetafdruk die een pak groter is dan die van de eerste burger. Wanneer echter de jaarlijkse belastingbrief arriveert, blijkt dat de burger die er een milieubewust consumptiepatroon op nahoudt heel wat goedkoper af is dan de burger die zonder enige gewetenswroeging of uit louter onoplettendheid onze gemeenschappelijke thuis naar de vaantjes helpt.

De eerste burger – zo beelden wij ons in – maakt een vreugdedansje op tafel en is vastbesloten ook volgend jaar weer rekening te houden met het welzijn van zijn nakomelingen. De tweede burger krabt zich geërgerd in het haar omdat zijn belastingbrief dit jaar toch wat duurder uitviel dan gewoonlijk en neemt zich voor het jaar daarop zijn geld wel op een verantwoorde manier te besteden. Drie jaar later moeten beide burgers even veel belastingen betalen en is de aantrekkingskracht van ecologische bedrijven enorm toegenomen ten nadele van de verstokte vervuilers.

Wij zien onze droom helder voor ogen: Een circulaire economie wordt de norm. Duurzame ontwikkeling kent een enorme groei. De volksgezondheidskosten dalen spectaculair ten gevolge van de gezondere luchtkwaliteit. Lokale, innovatieve bedrijfjes die een goede relatie met de klant en respect voor moeder aarde propageren schieten als paddenstoelen uit de grond. De regering kan voortaan meer gehoor geven aan de wil van de bevolking, omdat ze niet voortdurend de multinationals meer hoeft te paaien. Aangezien de auto nemen nu niet alleen ecologisch, maar ook economisch een onverstandige zet is, wordt er eindelijk eens serieus werk gemaakt van de betonstop en breiden de bereikbaarheid en de capaciteit van het openbaar vervoer enorm uit. De emissies van ons land hebben hun onafgebroken klim omhoog eindelijk omgezet in een steile glijbaan omlaag, zodat België deze keer niet om een versoepeling, maar om een verscherping van de Europese emissienormen kan vragen. De EU, die zo verbaasd is over de razendsnelle vorderingen van dat voorheen ecologische zorgenkindje, moedigt haar andere lidstaten aan ook eens hun verantwoordelijkheid op te nemen en wat het mooiste van al is: die andere lidstaten hoeven niet eens meer aangemoedigd te worden, want verbaasd merken ze op dat die nieuwe aanpak in België niet alleen een beter geïnformeerde en sterker geëngageerde bevolking heeft voortgebracht, niet enkel een positief resultaat heeft op het binnenlandse milieubeleid, maar ook een economie in het leven heeft geroepen die geen gelijkenissen meer vertoont met een verbitterde zelfmoordterrorist, maar met een levenslustige jongeling blakend van gezondheid. Want wat in die andere landen nog steeds zoek is, heeft België hervonden: een terecht vertrouwen in de toekomst.